HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Nedir ve Hangi Durumlarda Uygulanır?

Ceza yargılamasında sanık açısından önemli sonuçlar doğuran uygulamalardan biri de Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kurumudur. Halk arasında “sabıkasız kalmak için son şans” olarak da bilinen bu uygulama, bazı hukuki şartlar altında sanığın ceza almamasını sağlayabilir. Peki HAGB nedir, hangi şartlarda uygulanır ve nasıl sonuçlar doğurur?
1.⁠ ⁠HAGB Nedir?
HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması), Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinde düzenlenmiş olan ve sanığa verilen mahkûmiyet kararının, belli bir denetim süresi sonunda ortadan kaldırılmasını sağlayan bir ceza hukuku müessesesidir.

Mahkeme, sanık hakkında mahkûmiyet kararı verse bile, sanık hakkında hüküm sonuç doğurmaz, yani mahkumiyet hukuken infaz edilemez. Sanık, belirlenen süre boyunca (genellikle 5 yıl) herhangi bir suç işlemez ve yükümlülüklere uyarsa, karar tamamen ortadan kalkar.

2.⁠ ⁠HAGB Hangi Durumlarda Uygulanır?
HAGB, her suç ya da her sanık için uygulanamaz. Uygulanabilmesi için şu yasal şartların oluşması gerekir:

✅ 1. Verilen ceza 2 yıl veya daha az hapis cezası ya da adli para cezası olmalıdır.
✅ 2. Sanık daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış olmalıdır.
✅ 3. Sanık, zararı gidermeli ya da suçtan doğan mağduriyeti telafi etmelidir.
✅ 4. Mahkeme, sanığın yeniden suç işlemeyeceği kanaatine varmalıdır.
✅ 5. Sanığın kabulü gereklidir. HAGB, sanık istemezse uygulanmaz.
HAGB’nin doğru değerlendirilmesi ve uygulanması, davanın sonucunu tamamen değiştirebilir. Bu nedenle sürecin bir uzman eşliğinde yürütülmesi önemlidir.

3.⁠ ⁠HAGB Süreci Nasıl İşler?
Sanık hakkında yapılan yargılamada mahkeme, yukarıdaki şartların varlığını tespit ettiğinde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilir. Bu karar sonrasında:

Sanık 5 yıl denetim süresine tabi tutulur ( Suça Sürüklenen Çocuklar yönünden bu süre 3 yıl).

Denetim süresi boyunca kasıtlı bir suç işlemezse ve denetim şartlarına uygun davranırsa, dava düşer ve mahkûmiyet kararı hiç verilmemiş sayılır.

Sanık denetim süresi içinde suç işlerse, önceki ceza açıklanır.

4.⁠ ⁠HAGB Kararı Adli Sicil Kaydına (Sabıka Kaydı) Geçer mi?
Hayır. HAGB kararı kesinleşse bile adli sicil kaydına (sabıkaya) işlenmez. Ancak, bazı özel kurumlar veya kamu görevleri için yapılan arşiv kayıt sorgularında HAGB kararları görülebilir. Bu nedenle, kamuya giriş, özel güvenlik görevliliği, öğretmenlik gibi mesleklerde sorun yaşanmaması için önceden hukuki danışmanlık alınması önerilir.

5.⁠ ⁠HAGB Kararına İtiraz Edilebilir mi?
Evet, HAGB kararı bir hüküm değildir ancak sanık lehine bağlayıcıdır. Sanık istemediği takdirde HAGB uygulanmaz. Kararın verilmesine karşı 2 hafta içinde istinaf kanun yoluna başvurulabilir. 

Sonuç: HAGB Hayatınızı Etkileyebilir
HAGB uygulaması, kişinin sabıkasız kalması ve toplumsal yaşamını etkileyecek olumsuzlukların önlenmesi açısından büyük bir fırsat sunar. Ancak, HAGB her davada otomatik olarak uygulanmaz. Yasal şartların sağlanması ve sürecin doğru yönetilmesi gerekir.